ภาวะไขมันในเลือดสูง คือภาวะที่มีปริมาณไขมันในเลือดสูงกว่าปกติ โดยเฉพาะระดับของคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์ ซึ่งอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพในระยะยาว หากไม่ได้รับการจัดการอย่างเหมาะสม ภาวะนี้มักเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ (coronary artery disease) และหลอดเลือดสมองตีบ (stroke)
ประเภทของไขมันในเลือด
- คอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) – เป็นไขมันที่ทำให้เกิดการสะสมในผนังหลอดเลือด และอาจนำไปสู่การอุดตัน
- คอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL) – มีหน้าที่นำไขมันส่วนเกินกลับไปสลายที่ตับ ลดความเสี่ยงต่อโรคหัวใจ
- ไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) – เป็นไขมันที่เกิดจากพลังงานที่เหลือจากการบริโภคอาหาร ซึ่งจะถูกเก็บในเซลล์ไขมัน
ภาวะไขมันในเลือดสูงสามารถเกิดจากหลายปัจจัย ได้แก่
– การรับประทานอาหาร ที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์สูง
– ขาดการออกกำลังกาย
– ภาวะอ้วน หรือมีน้ำหนักเกินมาตรฐาน
– พันธุกรรม หากครอบครัวมีประวัติไขมันในเลือดสูง
– ปัจจัยสุขภาพอื่นๆ เช่น โรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง การสูบบุหรี่ และดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
ภาวะไขมันในเลือดสูงในระยะเริ่มต้นมักไม่แสดงอาการชัดเจน อย่างไรก็ตาม เครื่องช่วยฟังราคาเท่าไหร่ สัญญาณเตือนที่อาจเกิดขึ้นได้เมื่อภาวะนี้มีความรุนแรงขึ้น ได้แก่
– ปวดหรือแน่นหน้าอก ซึ่งเป็นผลจากการอุดตันของหลอดเลือดที่หัวใจ
– เหนื่อยง่าย โดยเฉพาะในระหว่างการออกกำลังกาย
– ปวดขา หรือเป็นตะคริวเมื่อเดิน เพราะเลือดไม่สามารถไหลเวียนไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกายได้ดี
– ปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดสมอง เช่น วิงเวียนศีรษะหรือหมดสติ หากเกิดการอุดตันของหลอดเลือดสมอง
กลุ่มอายุที่พบมากที่สุด
ภาวะไขมันในเลือดสูงพบได้บ่อยในผู้ที่มีอายุตั้งแต่ **40 ปีขึ้นไป** เนื่องจากร่างกายเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงทางเมตาบอลิซึม และพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่เสี่ยงต่อการสะสมไขมันในร่างกาย อย่างไรก็ตาม ภาวะนี้อาจพบได้ในกลุ่มคนอายุน้อยกว่า หากมีปัจจัยเสี่ยงเช่น พันธุกรรม การกินอาหารไม่ดีต่อสุขภาพ ขาดการออกกำลังกาย หรือมีภาวะอ้วนตั้งแต่อายุน้อย
การป้องกันและดูแลตนเอง
การป้องกันภาวะไขมันในเลือดสูงสามารถทำได้โดย
– การเลือกบริโภคอาหารที่มีไขมันต่ำ เช่น ผัก ผลไม้ และโปรตีนที่ไม่ติดมัน
– ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อย 30 นาทีต่อวัน
– หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
– ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
การตรวจสุขภาพประจำปีเพื่อวัดระดับไขมันในเลือดก็เป็นวิธีสำคัญในการป้องกัน เพราะจะทำให้สามารถตรวจพบภาวะนี้ในระยะเริ่มต้นและรักษาได้อย่างเหมาะสมก่อนที่จะเกิดภาวะแทรกซ้อน